OLERKIA
Olerki hitza entzutean, hitz arrotzak, ulertzeko zailak eta jende arruntarentzat ez direla baizik eta, sentipen berezia dutenentzat dela badakigu. Gainera, jendeak pentsatzen du, olerkigileak beste bizimodu arraro bat dutela, eta beste mundu ezberdin batean bizi direla.
Olerkien sorrerari buruz, esan dezakegu latinetik "poiesis" hitzetik datorrela, eta grezieraz "sortu egin" esan nahi du. Antzinako Grezian, jaietan, musika entzuten zen, batez ere lirikoa. Erdi Aroan berriz, XII-XIV mendeetan lirikak garrantzi handia eduki zuen, baina XX. mendetik aurrera, abangoardiako mugimenduak sortu zirenean, horrek eragina izan zuen olerkietan.
Ezaugarrietan, helburu nagusiena edertasuna lortzea da. Horrez gain, mundu edo kanpo errealitatea adierazten dute, beraien ikuspegitik, horregatik da subjektiboa. Olerkietan adiera moldeak ageri dira.
Olerkietan, etenak egoten dira erritmoa lortzeko, baina, horrez gain, bi baliabide daude ere erritmoa lortzeko: neurria, XX. mende arte neurria zehatza izango da, baina ondoren, librea izango da. Beste baliabidea, errima da; hau da, bukaeran antzekotasuna edukitzea. Egileek beraien kezkak, sentimenduak eta bizi esperientziak adierazten dituzte.
Euskaldun olerkietan ere lau mota daude:
Zortziko txikia, hauek, zortzi lerro dituzte, 7/6 silaba tartekatuz eta bikoitietan errima izaten dute. Zortziko handian, berriz, zortzi lerro daude, baina 10/8 silaba tartekatzen dira. Hamarreko txikia, hamar lerro, 7/6 silaba tartekatuz, bikoitietan errima eta amaitzeko, hamarreko handia, 10 lerro, 10/8 silaba tartekatuz.
Koplak
Olerkien sorrerari buruz, esan dezakegu latinetik "poiesis" hitzetik datorrela, eta grezieraz "sortu egin" esan nahi du. Antzinako Grezian, jaietan, musika entzuten zen, batez ere lirikoa. Erdi Aroan berriz, XII-XIV mendeetan lirikak garrantzi handia eduki zuen, baina XX. mendetik aurrera, abangoardiako mugimenduak sortu zirenean, horrek eragina izan zuen olerkietan.
Ezaugarrietan, helburu nagusiena edertasuna lortzea da. Horrez gain, mundu edo kanpo errealitatea adierazten dute, beraien ikuspegitik, horregatik da subjektiboa. Olerkietan adiera moldeak ageri dira.
Olerkietan, etenak egoten dira erritmoa lortzeko, baina, horrez gain, bi baliabide daude ere erritmoa lortzeko: neurria, XX. mende arte neurria zehatza izango da, baina ondoren, librea izango da. Beste baliabidea, errima da; hau da, bukaeran antzekotasuna edukitzea. Egileek beraien kezkak, sentimenduak eta bizi esperientziak adierazten dituzte.
Euskaldun olerkietan ere lau mota daude:
Zortziko txikia, hauek, zortzi lerro dituzte, 7/6 silaba tartekatuz eta bikoitietan errima izaten dute. Zortziko handian, berriz, zortzi lerro daude, baina 10/8 silaba tartekatzen dira. Hamarreko txikia, hamar lerro, 7/6 silaba tartekatuz, bikoitietan errima eta amaitzeko, hamarreko handia, 10 lerro, 10/8 silaba tartekatuz.
Koplak